Projektowanie rozwiązania HVAC dla budynku nie przebiega według z góry określonego schematu. Podobnie jak w przypadku wielu elementów projektu, decyzje są złożone i wpływają na rzeczy spoza planowanego systemu. Jedną z pierwszych decyzji, którą należy rozważyć, jest wybór scentralizowanego lub zdecentralizowanego rozwiązania dla central wentylacyjnych. W tym poście na blogu szczegółowo omówimy zdecentralizowane rozwiązanie, pozwalając naszemu ekspertowi Mike'owi Wardowi szczegółowo opisać zalety tej alternatywy.
Cofnijmy się w przeszłość. W dawnych czasach budynki w taki czy inny sposób opierały się na wentylacji naturalnej, i dopiero na początku XX wieku wprowadzono kanały wentylacyjne. Wynika to z faktu, że wznosimy coraz to wyższe budynki, a wentylacja nie jest już zależna od różnicy temperatur pomiędzy pomieszczeniem i na zewnątrz.
Budynki o niższych stropach powstawały w okresie powojennym, i wtedy to gwałtownie wzrosło zapotrzebowanie na odpowiednią wentylację. W tym momencie mechaniczna wentylacja nawiewno-wywiewna szybko rozprzestrzeniła się w całej Europie. Od tego czasu wentylacja znacznie się rozwinęła i obecnie większość nowych budynków i projektów renowacyjnych bazuje na zupełnie nowych rozwiązaniach w zakresie klimatu wewnętrznego, które zaczynają się od starannie dobranych central wentylacyjnych (AHU), a kończą na cyfrowych rozwiązaniach do monitorowania, sterowania i konserwacji predykcyjnej.
Co warto wiedzieć o często stosowanym rozwiązaniu scentralizowanym
Centrale wentylacyjne zajmują powierzchnię i wpływają na konstrukcję budynku, niezależnie od tego, gdzie zostaną umieszczone. Wymagają także podłączenia szeregu innych systemów, m. in. ogrzewania i chłodzenia.
To, gdzie najlepiej umiejscowić centrale, zależy przede wszystkim od budynku, ale także od rodzaju przestrzeni, jaką będzie on obsługiwał. Jeśli budynek składa się z dużych, otwartych elementów, takich jak biura na planie otwartym, często najlepszym wyborem jest rozwiązanie scentralizowane, wykorzystujące kanały do rozprowadzania wentylacji tam, gdzie jest ona faktycznie potrzebna. Jednak to rozwiązanie wymaga rozległych kanałów, co oczywiście wiąże się z kosztami, i należy liczyć się z dodatkowymi wydatkami związanymi z instalacją i uruchomieniem dużego, złożonego systemu. Ważne jest również rozważenie zapotrzebowania na moc wentylatorów do przemieszczania powietrza po całej nieruchomości, ponieważ wiąże się to z ciągłymi kosztami energii przez cały okres użytkowania budynku.
Warto wiedzieć, że jeśli umiejscowienie urządzeń zostanie zaplanowane w piwnicy, konieczne może być zaprojektowanie i wykonanie oddzielnych kondygnacji podziemnych. Z kolei jeśli planuje się go na dachu, cała konstrukcja musi zostać zbudowana w taki sposób, aby unieść ciężar, a to może generować dodatkowe koszty dla całej inwestycji budowlanej. Umieszczenie na dachu w gęsto zaludnionych obszarach może wiązać się z koniecznością stosowania określonych obudów lub innego rodzaju rozwiązań do tłumienia dźwięku, aby nie powodować uciążliwego hałasu. Jednak jest to wysoce zalecana alternatywa dla niektórych budynków i środowisk wewnętrznych.
Zalety rozwiązania zdecentralizowanego
W przypadku, gdy budynek jest bardziej podzielony, na przykład w przypadku wieżowca, istnieje większa możliwość elastyczności w zakresie lokalizacji centrali wentylacyjnej. Dzięki zdecentralizowanemu rozwiązaniu, jednostki można rozmieścić na różnych piętrach w całym budynku, a nawet na każdym piętrze można umieścić wiele jednostek. Ten ostatni sposób jest typowym przykładem małych oddzielnych obiektów, takich jak mieszkania. Drogi do przegród zewnętrznych budynku, umożliwiające dostęp do świeżego powietrza są krótsze, a zużycie energii mniejsze.
Zdecentralizowane rozwiązanie często wymaga mniejszych przewodów, co przede wszystkim jest korzystne pod względem hałasu i szybkości reakcji. Kanały zwykle przebiegają przez obszary centralne i piony budynku, a gdy ich rozmiar zostanie zmniejszony, można udostępnić projektantowi i/lub właścicielowi nieruchomości większą przestrzeń centralną.
Przykładem zastosowania rozwiązania zdecentralizowanego jest Karlatornet w Göteborgu w Szwecji. Jest to najwyższy wieżowiec w Szwecji, składający się z 74 kondygnacji. W obiekcie zaprojektowano wentylację z jedną/dwiema centralami wentylacyjnymi GOLD do obsługi około 5 pięter. Kiedy kolejne 5 pięter budynku było gotowych do montażu central i ich uruchomienia, efektem było dokończenie prac wykończeniowych i umożliwienie właścicielowi nieruchomości wcześniejszego wynajmu i użytku zakończonych etapów przestrzeni. Najemcy mogli się wprowadzić do niższych pięter budynku, gdy górna część całego obiektu była jeszcze w budowie.
Zdecentralizowane rozwiązanie sprawdza się także korzystnie w „odwrotnym” kierunku. Oznacza to, że jedną sekcję wentylacyjną można tymczasowo wyłączyć na czas prac serwisowych i konserwacyjnych, a w danym momencie problem dotyczy już tylko 5 pięter, a nie wszystkich 73 poziomów wieżowca.
W przypadku Karlatornet, większość budynku ma ten sam cel – jest zbudowana na cele mieszkalne. Zdecentralizowane rozwiązanie miałoby jeszcze większe znaczenie w przypadku budynku z przestrzeniami o zupełnie różnym przeznaczeniu. Budynek z biurami, apartamentami, powierzchnią hotelową, restauracjami i sklepami ma bardzo zróżnicowane potrzeby, wymagania i scenariusze użytkowania. Dlatego zastosowanie rozwiązania zdecentralizowanego w takim przypadku zdecydowanie ułatwia dostosowania systemu wentylacji, oraz dostrojenie przepływu powietrza do każdego wymagania.
Jak już wspomnieliśmy, zdecentralizowane rozwiązanie wymaga mniejszych central wentylacyjnych i mniejszych kanałów, co sprawia, że mniej lub bardziej oczywiste jest, że proces budowy można przeprowadzić przy użyciu mniejszych środków. Wracając do przypadku Karlatornet, dwie windy budowlane były jedynym środkiem transportu ludzi i materiałów do budynku. Rozwiązanie HVAC składające się z mniejszych jednostek, kanałów i części było z logistycznego punktu widzenia bardzo mile widziane. Mała skala ułatwia i przyspiesza pracę instalatora i technika – zarówno podczas budowy, jak i przez wiele lat eksploatacji, serwisu i konserwacji.
Podsumowanie
Być może standardowe scentralizowane rozwiązanie dla central wentylacyjnych ma wyraźny zestaw zalet, i ten system wentylacji jest wielu przypadkach najlepszym rozwiązaniem. Rzuciliśmy jednak światło na zdecentralizowane rozwiązanie, ponieważ ma ono również szereg oczywistych korzyści – ale w kontekście innego układu przestrzeni wewnętrznej. Swegon oferuje zarówno rozwiązania scentralizowane, jak i zdecentralizowane, i zapewniamy pomoc przy każdym etapie planowania i realizacji projektów naszych klientów. Dowiedz się więcej o Swegon oraz o naszym obiekcie referencyjnym Karlatornet w Szwecji.