Najnowsza rewizja dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD) to coś więcej niż tylko aktualizacja przepisów – to sygnał strukturalnej zmiany w podejściu Europy do zrównoważonego rozwoju w środowisku zabudowanym. Nasz ekspert, Mikael Börjesson, dyrektor ds. Future Solutions & Public Affairs w Swegon, wyjaśnia, w jaki sposób rozszerzony zakres dyrektywy podnosi jakość środowiska wewnętrznego (IEQ) i podkreśla, że efektywność energetyczna nie powinna ograniczać dobrego klimatu wewnętrznego dla osób przebywających w pomieszczeniach.
Dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD) przeszła znaczącą rewizję, którą branża budowlana oraz branża nieruchomości prawdopodobnie określiłyby jako przełom. Pierwotna dyrektywa EPBD z 2002 roku, została zmieniona w latach 2010 i 2018 w ramach pakietu dotyczącego czystej energii. Późniejsza, zmodyfikowana dyrektywa zobowiązała wszystkie państwa członkowskie UE do opracowania długoterminowych strategii renowacji budynków. Następnie wprowadzono zmienioną wersję, zgodnie z którą wszystkie nowe budynki w UE muszą osiągnąć zerową emisję do 2030 roku, natomiast wszystkie nowe budynki publiczne powinny osiągnąć zerową emisję do 2027 roku.
Zmiany te koncentrowały się głównie na efektywności energetycznej. Najnowsze zmiany, zawarte w Dyrektywie w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD) 2024/1275, rozszerzają zakres regulacji w sposób, który wskazuje na szersze rozumienie zrównoważonego rozwoju. Wprowadzają one wymogi prawne dotyczące jakości środowiska wewnętrznego (IEQ) i ustanawiają bardziej szczegółowe obowiązki w zakresie inspekcji. Oznacza to, że środki mające na celu ograniczenie zużycia energii, nie mogą już zagrażać klimatowi wewnętrznemu ani ludziom przebywającym w budynku.
Kolejną istotną zmianą jest rozszerzenie definicji „systemów technicznych budynku”. Wcześniej opis ten ograniczał się do ogrzewania, chłodzenia i wentylacji, ale obecnie obejmuje on szeroki zakres technologii, w tym:
- Wytwarzanie energii odnawialnej na miejscu, na przykład w systemach cieplnych, wykorzystujących energię słoneczną.
- Magazynowanie energii w bateriach, systemach magazynowania ciepła oraz w akumulatorach ciepła warstwy wodonośnej
- Systemy automatyki i sterowania budynkami (BACS) z nowymi funkcjonalnościami.
IEQ – Jakość środowiska wewnętrznego
Jakość środowiska wewnętrznego była dotychczas pojęciem równoważącym w debacie i działaniach związanych z zależnością energetyczną. Interesariusze z branży, środowiska akademickiego i instytucji opieki zdrowotnej od dawna jednoczą się wokół faktów i danych, które wyraźnie wskazują, jak czynniki klimatu wewnętrznego, takie jak temperatura i wilgotność, bezpośrednio wpływają na produktywność i samopoczucie.
Wraz z najnowszą wersją przepisów EPBD, IEQ została formalnie zdefiniowana w poniższy sposób:
„Wynik oceny warunków wewnątrz budynku, które mają wpływ na zdrowie i samopoczucie osób w nim przebywających, na podstawie parametrów takich jak temperatura, wilgotność, szybkość wentylacji i obecność zanieczyszczeń”.
To jednak coś więcej niż tylko definicja. W praktyce oznacza to zmianę – IEQ nie jest już kwestią dyskusyjną, lecz wymogiem prawnym. Monitorowanie i kontrola jakości powietrza wewnętrznego na podstawie określonych parametrów będą obowiązkowe, a zarówno nowe budynki, jak i projekty remontowe muszą priorytetowo traktować środki zapewniające zdrowy i komfortowy klimat wewnętrzny. Pod wieloma względami jest to potwierdzenie tego, na co od lat wskazują badania oraz interesariusze nastawieni na postęp – wspólny rozwój w zakresie efektywności energetycznej i dobrostanu.
Kryteria kontroli
Poprzednie zasady monitorowania również uległy zmianie i przeszły z zakresu stosunkowo wąskiego na rozszerzony, obejmujący zarówno wentylację, jak i systemy mieszane, nowe progi, wymagania dotyczące częstotliwości i parametry kontroli.
- Próg: minimum 70 kW jako suma mocy grzewczej i chłodniczej budynku.
- Częstotliwość: Przynajmniej co 5 lat w przypadku mniejszych budynków i co 3 lata w przypadku większych.
- Dodatkowe elementy oceny:
- Jakość środowiska wewnętrznego
- Równoważenie hydrauliczne
- Możliwość pracy w niskich temperaturach
- Integracja odnawialnych źródeł energii
Wymagania te nie ograniczają się jedynie do przestrzegania przepisów. Tworzą one ramy, które gwarantują, że przejście na budynki niskoemisyjne nie będzie ignorować kwestii komfortu wewnątrz pomieszczeń.
Inna przyszłość
Środowisko zabudowane odpowiada za 40% globalnej emisji CO2, a skupienie się na efektywności energetycznej i klimacie wewnętrznym zachęca interesariuszy w branży do uwzględnienia wielu aspektów zrównoważonego rozwoju. Jednocześnie jest to postrzegane jako impuls do przyspieszenia rozwoju nowych produktów i systemów, szczególnie w dziedzinie automatyki budynkowej i inteligentnego sterowania. Ogólnie rzecz biorąc, digitalizacja będzie głównym sposobem na zapewnienie zarówno mniejszej zależności energetycznej, jak i optymalnego klimatu wewnętrznego dla ludzi przebywających w budynkach.